Әлем, Шалом, Сәлем, Бейбітшілік!
Астанада «Діндер диалогы: болашақ жолындағы синергия» тақырыбы бойынша жұмысын бастаған Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VIII съезіне қатысушыларды шын жүректен құттықтаймын. Атап айтқанда, Аса мәртебелі Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мырзаға алғысымды білдіргім келеді.
Сіз жер жүзінің түкпір-түкпірінен ескі достықты жаңартуға және бөлшектенген әлемнің жарақатын жазу жөніндегі ортақ мақсат біріктірген ниеттес жаңа достарды табуға зор қадам жасап отырсыз. Съездің тақырыбы аса маңызды, өйткені ол зорлық-зомбылық қақтығыстары көрініс тапқан дәуірде дінаралық диалогтың маңызды рөлін паш етеді.
«Синергия» өз мәнінде – бір-бірімен де, Жаратушымен де бірлесіп жұмыс істеуді білдіреді. Әрбір шынайы діни серпін өзара тәуелділікті тумысынан түсінуге негізделген, жеке адамдарды да, тұтас ұлттарды да байланыстыратын диалог пен ынтымақтастыққа ынталандырады. Осы тұрғыдан алғанда, өзара үйлесімді әрекетке деген ұмтылыс тек іс жүзіндегі таңдау ғана емес, сонымен бірге ақиқат тәртібінің көрінісі болып табылады. Бұл біртұтас адамзат отбасының мүшелері ретінде біздің бірге болуымыздың мәніне сәйкес келеді.
Осыны ұғыну біздің ар-ожданымыздың терең түкпірінде шынайы ынтымақтастық сезімін тудырады – біз бір-біріміз үшін жауап береміз деген сенім оянады (с.Иоанн Павел II, Sollicitudo Rei Socialis, 1987 жылғы 30 желтоқсан, 38 б.). Осылайша, ынтымақтастық – бұл іс-әрекеттегі синергия: көршісіне деген сүйіспеншілік туралы өсиетті жаһандық ауқымда жүзеге асыру болып табылады.
Мұндай ынтымақтастық айырмашылықты жоюға емес, керісінше, алуандықты өзара байыту көзі ретінде қабылдауға шақыру.
Католик шіркеуі өз тарапынан басқа діндегі барлық «ақиқат пен қасиетті» мойындайды және жоғары бағалайды (Nostra Aetate, 28 қазан 1965 ж., б. 2).
Шын мәнінде, ол кездесу үстеліне әр дәстүрдің ерекше сый-сияпатын әкелу арқылы шынайы синергияны насихаттауға тырысады – ортақ игілікке қызмет ету үшін әр наным-сенім өзінің ерекше даналығы және мейірімімен бөліседі.
Бұл тұрғыда «болашақ жолындағы синергия» абстрактілі ұран емес, қазірдің өзінде нәтиже беретін шынайы шындық. 1986 жылы Рим Папасы Иоанн Павел II Ассизиде бірге дұға ету үшін шақырған діни лидерлердің тарихи кездесуі діндер арасында бейбітшілік болмайынша халықтар арасында бейбітшілік болуы неғайбыл екенін көрсетті.
Кейінірек, 2019 жылы Абу-Дабиде менің алдымдағы құрметті Рим Папасы Франциск пен Аль-Азхардың Ұлы имамы Ахмад әл-Тайеб қол қойған Жалпыға ортақ бейбітшілік және бірге өмір сүру жолындағы адамның бауырластығы туралы құжат діни синергияның жаһандық бейбітшілік пен қатар өмір сүруге қалай ықпал ететіні туралы нақты жол картасын ұсынды.
2022 жылы өткен Съезд отырысында біз дәл осындай рухани оқиғаның куәсі болдық. Онда әртүрлі діндердің жетекшілері, оның ішінде Рим Папасы Франциск зорлық-зомбылық пен экстремизмді айыптау, босқындарды қорғау және бүкіл көшбасшыларды бейбітшілік жолында бірлесіп жұмыс істеуге шақыру үшін жиналды. Ол мәлімдеме жоғары деңгейдегі нақты іс-әрекеттерде көрініс тапты: табиғи апаттар болған кезде, босқындар үйлерінен кетуге мәжбүр болған кезде, отбасылар өте кедейлік пен аштықтан зардап шеккенде – діни қауымдастықтар жиі бас қосты, иық тіресіп, мұқтаж адамдарға үміт пен жеңілдік әкелді.
Біз ұмтылған болашақ – бейбітшілік, бауырластық пен ынтымақтың болашағы – білектердің бірігуі мен жүректердің жылылығын талап етеді.
Діни лидерлер қоғамның ең осал мүшелерін қорғау ісінде бірге тұрып, ортақ үйімізге қамқорлық жасау ниетімен ағаш отырғызғанда немесе адамның қадір-қасиетін қорғау үшін бірге үн қатқанда олар ақиқатты дәлелдейді: сенім адамдарды алшақтатпайды, қайта топтастырады.
Синергия осылайша, күллі адамзатқа қуатты үмітке айналады, бұл діндердің түпкі мағынасы қақтығыс емес, арылу мен татуласудың қайнар көзі екенін көрсетеді.
Мен осы ойлармен Съездің жұмысы бізді бейбітшілік жолында синергия қалыптастыра отырып, үйлесімділік үшін тынымсыз жұмыс істеуге жұмылдыратынына сенімдімін. Ол, бұрын айтқанымдай, әрқашан іңкәрлікті іздейді және азап шеккендерге жақындауға тырысады, «қарусыз және қарудан арылтатын, кішіпейіл және табанды» екенін паш етеді (Urbi et Orbi, 2025 жылғы 8 мамыр).
Біз иық тіресе тұрып қызмет етеміз, бірге сыйынамыз және адамның қадір-қасиеті көрініс табатын жердің бәрінде бірдей үн қатамыз.
Құдіретті Жаратушы біздің күш-жігерімізді қолдай көрсін және барлық адамдардың игілігі жолында жемісі мол болғай!
Ватикан, 2025 жылғы 14 қыркүйек
