Конфессияаралық диалог – әртүрлі діндердегі адамдар арасындағы қарым-қатынас процесі. Мақсаты – бір-бірін түсіну мен мағынасын тереңінен ұғыну. Әлемде көптеген діндер бар және олардың әрқайсысының сенімдері де әртүрлі. Кейде бұл айырмашылықтар қақтығыстар мен түсініспеушіліктерге әкелуі мүмкін, бірақ конфессияаралық диалог бұл келіспеушіліктерді жеңуге және бейбіт атмосфераны құруға көмектеседі. Қазіргі әлем ақпарат пен мәдени айырмашылықтарға толы. Нәтижесінде адамдар басқа мәдениеттер мен діндерге ашық және төзімді бола алды. Дегенмен, діни келіспеушіліктерге байланысты туындауы мүмкін белгілі бір қақтығыстар бар. Бұл зорлық-зомбылыққа, кемсітушілікке және басқа да жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін. Конфессияаралық диалог мұндай қақтығыстарды шешуде және бейбіт атмосфераны құруда маңызды рөл атқарады. Бұл адамдарға бір-бірінің көзқарастары мен сенімдерін түсінуге, сондай-ақ ортақ көзқарастарды табуға көмектеседі. Өз кезегінде халықаралық қатынастарды нығайтуға және әртүрлі діни қауымдастықтар арасындағы шиеленісті азайтуға ықпал етеді. 2022 жылдың қыркүйек айында Астана қаласында Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VII сьезді өтті. Бұл жаһанның түкпір-түкпірінен келген түрлі діндердің өкілдері жиналған ауқымды іс-шара болды. Сьездің басты мақсаты – конфессияаралық диалог мәселелерін талқылау және оның даму жолдарын қарастыруға негізделді. Сьезд аясында діни қақтығыстарға, мәдени айырмашылықтарға және конфессияаралық қатынастардың басқа аспектілеріне қатысты әртүрлі мәселелер талқыланды. VII Сьездің маңызды сәттерінің бірі – ірі діни қауымдастық өкілдерінің қатысуы. Олардың арасында христиан, ислам, буддизм, иудаизм, индуизм және басқа да діндердің өкілдері болды. Барлығы конфессияаралық диалогты нығайтуға және әлемде бейбіт атмосфера құруға ортақ үндеу жасады. Сонымен қатар, сьездің мақсаттарының бірі – әлемде ашық және төзімді атмосфера құру болды. Бұған нәсілдік, этникалық және діни кемсітушілік мәселелерін талқылау және оны жеңу жолдарын іздеу кірді. VII Сьездге әртүрлі діни қауымдастықтар мен мәдени ұйымдардың өкілдері шақырылды. Олардың арасында жоғары дәрежелі рухани көшбасшылар, ғалымдар мен мәдениет қайраткерлері болды. Сьезде Ватикан мен Католик шіркеуінің басшысы Рим Папасы Франциск, ең көне Әл-Азһар ислам университетінің Жоғарғы имамы Шейх Ахмад ат-Тайеб, Орыс православ шіркеуінің өкілдері, Израильдің Бас ашкеназ раввині Давид Лау, Израильдің Бас сефард раввині Ицхак Иосиф және басқа да рухани көшбасшыларды қоса алғанда, ірі діни қауымдастықтардың өкілдері де төбе көрсетті. Конфессияаралық диалогтың көптеген артықшылықтары айқын болса да, алайда оның дамуын қиындататын белгілі бір проблемалар мен кедергілер бар. Мысалы, кейбір діни лидерлер мен қауымдастықтар диалогқа дайын болмауы немесе басқа көзқарастарды қабылдауы мүмкін. Сонымен қатар, конфессияаралық диалогты қиындататын мәдени айырмашылықтар да бар. Кейбір мәдениеттер жабық және консервативті болуы мүмкін, бұл басқа мәдениеттер мен діндердің қарым-қатынастына қиындық туғызады.
Конфессияаралық диалог алдағы кезеңдер де киындықтар мен кедергілерге қарамастан дамудың үлкен әлеуетіне ие болмақ. Бұл әртүрлі діни қауымдастықтар арасындағы шиеленісті азайтуға және әлемде бейбіт атмосфераны құруға көмектеседі.
А. ЖАППАСБАЕВ, Қызылорда облысы дін істері басқармасы жанындағы «Дін мәселелері бойынша ғылыми сарапшылық кеңес» төрағасы
