Қысқаша сипаттамасы:
Құпия кештің бөлмесі Иерусалимдегі Сион тауының үстінде орналасқан және христиан әлемінің ең қасиетті орындарының бірі болып есептеледі. Інжіл бойынша, дәл осы жерде Иса Мәсіх өзінің азаптарына дейінгі түнде апостолдарымен соңғы тамағын – Құпия кешті өткізген. Осы кеш барысында Христос Евхаристия құпиясын негіздеді, шәкірттеріне өз денесі мен қаны ретінде нан мен шарап беріп: «Мынаны Менің еске алуым үшін жасаңдар» деген. Сол сәттен бастап христиан шіркеуінің литургиялық дәстүрі басталды.
Орналасуы:
Құпия кештің бөлмесі Иерусалимдегі Сион тауында, Ескі қаланың Сион қақпаларына жақын жерде орналасқан. Ол Стена Плача мен Қасиетті қабір храмынан бірнеше жүз метр қашықтықта, әлемдік үш дінге қатысты қасиетті орындармен тығыз орналасқан аймақта орналасқан. Бұл ғимарат Төменгі деңгейде орналасқан патша Давидтің мазарымен бірге кешеннің бір бөлігі болып табылады. Мұндай орналасуы орынның ерекше сипатын айқындайды: бұл жер иудейлік, христиандық және мұсылмандық дәстүрлермен байланысты.
Құпия кеш бөлмесінің Сион қақпалары арқылы жаяу жетуге ыңғайлы орналасуы оны Иерусалимнің рухани және мәдени өмірінің маңызды орталығы етті.
Тарихи мәліметтер:
Құпия кеш бөлмесінің тарихы христиандықтың алғашқы ғасырларына тиесілі. І–ІІ ғасырларда бұл бөлме Христостың тірілуінен кейін апостолдардың жиналатын орны ретінде құрметтелген. Мұнда Пятидесятница күні Қасиетті Рухтың түсуі болған, апостолдар Пресвятая Богородицамен бірге осы бөлмеде болған деп есептеледі. Бұл оқиға шіркеудің тууы саналады.
IV ғасырда византиялықтар бұл жерде «Барлық шіркеулердің анасы» деп аталатын Святой Сион базиликасын салған, бірақ ол VII ғасырда бұзылған. Крестшілер дәуірінде жаңа храм салынғанымен, Иерусалим құлағаннан кейін ол да зардап шеккен. Қазіргі ғимарат XIV ғасырдан қалған және готикалық архитектура элементтерін сақтап қалған.
Діни маңызы:
Иерусалимдегі Құпия кеш бөлмесінің діни маңызы өте зор – бұл христиан әлемінің басты қасиетті орындарының бірі. Аңыз бойынша, дәл осы бөлмеде Иса Мәсіх өзінің азаптарынан бұрын соңғы кешті өткізіп, Евхаристия құпиясын негіздеді. Осыдан бастап шіркеудің литургиялық өмірі басталып, әрбір христиандық қызмет Құпия кештің еске алуымен байланысты.
Сонымен қатар, Деяния апостолдар кітабында жазылғандай, дәл осы бөлмеде Пятидесятница күні Қасиетті Рух апостолдарға түскен. Бұл оқиға шіркеудің туылуы саналады: апостолдар уәде алған күшке ие болып, әртүрлі тілдерде уағыз айта бастайды. Сондықтан бұл бөлме шіркеудің миссиясының және христиандардың рухани бірлігінің символы болып табылады.
Аңыз бойынша, осы бөлмеде Христостың тірілуінен кейін апостолдар жиналған, Иуда Искариоттың орнына Матфий сайланған және Пресвятая Богородица да дұғада шәкірттермен бірге болған. Сондықтан Құпия кеш бөлмесі христиан қауымдастығының алғашқы қадамдарының есте сақталған орны ретінде құрметтеледі.
Ғимараттың діндер аралық маңызы бар: төменгі қабаты иудейлер үшін патша Давидтің мазары ретінде қасиетті, ал мұсылмандар үшін Иерусалим мен Сион тауы да қасиетті тарихтың бөлігі саналады. Осы себепті бөлме үш діннің – иудаизм, христиандық және исламның – тоғысу нүктесі ретінде қабылданады.
Христиан әлемі үшін Сион бөлмесі «Шіркеудің ұясы» болып қала береді, онда Христос туралы еске алу, Қасиетті Рухтың әрекеті және апостолдардың дұғасы бірігіп, сенімнің маңызды символына айналған.
Мәдени және туристік маңызы:
Иерусалимдегі Құпия кеш бөлмесінің мәдени және туристік маңызы діни рөлінен әлдеқайда үлкен. Бұл орын христиандық тарихындағы негізгі оқиғалармен байланысты және осы себептен қасиетті жерлердің басты нысандарының бірі болып табылады. Әр жыл сайын миллиондаған қажылар мен туристер Иерусалимге келіп, Құпия кеш бөлмесін аралайды, онда Христос Евхаристия құпиясын негіздеген және Қасиетті Рух түскен.
Ғимараттың сәулеті мәдени ықпалдардың ерекше қоспасын көрсетеді. XIV ғасырда крестшілер салған қазіргі бөлме готикалық стиль элементтерін сақтап қалған – жебелік аркалар, күмбезді төбе, оюлы бағандар. Сонымен бірге, интерьерде Османлы кезеңіндегі араб мотивтері де байқалады. Бұл бөлмеде еуропалық және шығыстық дәстүрлер тоғысады.
Ғимараттың діндер аралық маңызы оның ерекше мәдени құндылығын арттырады. Төменгі қабат иудейлер үшін патша Давидтің мазары болып саналса, жоғарғы қабат христиандық аңыздармен байланысты. Бұл Сион бөлмесін иудаизм, христиандық және исламның тоғысу нүктесіне және мәдени диалог символына айналдырады.
Туристер үшін Құпия кеш бөлмесі Иерусалимде міндетті түрде қаралатын орын. Ол Успения Богоматери монастыры, Сион апостолдарының бөлмесі және Святой Петр шіркеуіне жақын орналасқан. Осы себепті ол қасиетті орындар маршрутына кіреді.
Қазіргі жағдайы:
Қазіргі таңда Құпия кеш бөлмесі Иерусалимдегі басты христиандық қасиетті орындардың бірі болып саналады және әлемнің түкпір-түкпірінен келген қажылар мен туристерге ашық. Ол Израиль мемлекетінің қорғауында және Ескі қаланың тарихи-мәдени мұра нысандарына кіреді. Ғимарат XIV ғасырдағы готикалық сәулет элементтерін сақтау үшін үнемі жөнделіп отырады.
Жоғарғы зал христиандардың құлшылықтары мен дұға жиналыстары үшін пайдаланылады, әсіресе Пасха мен Пятидесятница мерекелерінде. Осы күндері әртүрлі конфессия өкілдері қасиетті орынға жиналып, Құпия кеш өткен және Қасиетті Рух түскен жерде дұға етеді. Төменгі қабат иудейлер үшін патша Давидтің мазары ретінде құрметтеледі, бұл ғимараттың діндер аралық ерекше орын екендігін көрсетеді.
Қазіргі Құпия кеш бөлмесінің жағдайы оның діндер мен мәдениеттер тоғысатын ерекше орны ретіндегі қызметін көрсетеді. Иелігі мәселесі туралы пікірталастар мен уақытша кіру шектеулеріне қарамастан, бөлме келушілерге ашық болып қалады және Иерусалимдегі экскурсиялық және қажылық маршруттарының маңызды бөлігі болып табылады.
Туристерге ыңғайлы жағдайлар жасалған: оңай қол жетімділік, экскурсиялық қызмет, дұғаға және құлшылыққа қатысу мүмкіндігі бар. Құпия кеш бөлмесі рухани күштің ғана емес, мәдени диалогтың ордасы болып қала береді, өткен мен бүгінді байланыстыратын тірі тарихтың символы.
