2024 жылғы 8 қазанда Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Төрағасы – Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығының басшысы Мәулен Әшімбаевтың төрағалығымен Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығының XXII отырысы Астана қаласында өтті.
Отырысқа қатысқандар:
Ислам өкілдері:
Абдрахман Мұса, Шейх Әль-Азхар Кеңсесінің басшысы, Елші (Мысыр).
Абдель Азиз бен Ахмад Сархан, Дүниежүзілік Ислам Лигасының Арнайы өкілі, доктор (САК).
Джейхун Рустамов, Кавказ мұсылмандары басқармасы төрағасының өкілі, Кавказ мұсылмандары басқармасының өңірлік уәкілі (Әзірбайжан).
Ахмад бен Абдулла Аль-Фарис, Сауд Арабиясы Корольдігінің Ислам істері, уағыз және насихат жөніндегі министрі орынбасарының көмекшісі, доктор.
Усама Фахри, Мысыр Араб Республикасы Уақыфтар министрлігінің Мешіттер және қасиетті Құран істері жөніндегі Орталық департаментінің басшысы, доктор.
Али Акбар Зиаи, Иран Ислам Республикасының Дінаралық және мәдениетаралық диалог орталығының басшысы, доктор.
Мухаммед Зия Үль-Хак, Исламабад Халықаралық ислам университеті Исламды зерттеу институтының бас директоры, доктор (Пәкістан).
Христиан дінінің өкілдері:
Нектарий, Иерусалим православие шіркеуінің Епископы, Анфидон архиепископы, Ыстамбул қаласындағы Иерусалим Патриархатының өкілі (Түркия).
Илия Кашицын, Мәскеу Патриархатының Сыртқы шіркеу байланыстары бөлімінің Дінаралық қатынастар жөніндегі хатшысы, Ресей Дінаралық кеңесінің Атқарушы хатшысы, діни қызметкер (Ресей).
Халед Акаше, Қасиетті Тақтың Дінаралық диалогы жөніндегі Дикастерия Ислам мәселелері жөніндегі бюросының басшысы, монсеньор (Ватикан).
Юрий Новгородов, Дүниежүзілік лютеран федерациясының өкілі, Қазақстан Республикасындағы Евангелиялық-лютерандық шіркеудің құрметті архиепископы (Швейцария).
Джо Бэйли Уэллс, Англикан қауымдастығы Бас хатшысының орынбасары, Англикан қауымдастығының епископтық қызметі мәселелері жөніндегі Епископы (Ұлыбритания).
Буддизм өкілдері:
Чжэн Цэ, Қытай Буддистер қауымдастығының вице-президенті, Хубэй провинциясының Буддистер қауымдастығының президенті (Қытай).
Арифин Яма, Дүниежүзілік буддистер қауымдастығының өкілі, доктор (Тайланд).
Мунджонг, «Чогие» корей буддистік орденінің Миссионерлік зерттеулер бөлімінің директоры (Корея Республикасы).
Баяр Энхболдын, Монғол Буддистер орталығы «Гандан Тегчэнлин» монастырі әкімшілігінің монахы (Моңғолия).
Индуизм өкілі:
Абишек Гош – «Somaiya Vidyavihar» университеті Дхарма факультетінің деканы, профессор (Үндістан).
Даосизм өкілі:
Чжан Синфа – Қытай Даосизм колледжінің Оқыту және зерттеу бөлімінің профессоры (Қытай).
Синтоизм өкілі:
Шинсаку Мицуи – «Джинджя Хончё» қауымдастығы Сыртқы байланыстар департаментінің директоры (Жапония).
Бахаи өкілі:
Дэвид Рутштейн – Бахаи дүниежүзілік қауымдастығының Бас хатшысы, доктор (Израиль).
Халықаралық ұйымдардың өкілдері:
Мұхаммед Абдельсалам, Мұсылман ақсақалдар кеңесінің Бас хатшысы (БАӘ).
Мухаммед Али аль-Гамди, Доха Халықаралық дінаралық диалог орталығы төрағасының орынбасары (Катар).
Құрметті қонақ:
Афра Мұхаммед Әльсаабри, БАӘ Толеранттылық және бейбіт қатар өмір сүру министрлігінің бас директоры (БАӘ).
Қазақстанның діни бірлестіктерінің өкілдері:
Наурызбай қажы Тағанұлы – Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти.
Қаскелең епископы Геннадий, Қазақстанның Православие шіркеуінің іс басқарушысы.
Томаш Бернард Пэта, Астана қаласындағы әулие Мария Рим-Католиктік Архиепархиясының Архиепископ-митрополиті.
Шмуэль Карнаух, «Астана қаласының Еврей қауымы» дінаралық бірлестігінің директоры.
Қазақстан Республикасының өкілдері:
Мәулен Әшімбаев, Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының төрағасы, Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығының басшысы.
Аида Балаева, Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі.
Ақан Рахметуллин, Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары, Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығы басшысының орынбасары.
Қанат Ысқақов, Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат вице-министрі, Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығы басшысының орынбасары.
Дианна Есенова, «Конфессияаралық және өркениетаралық диалогты дамыту жөніндегі Н.Назарбаев орталығы» КЕАҚ Басқарма төрағасының м.а.
Съезд Хатшылығының XXII отырысы барысында келесі Күн тәртібі бекітілді:
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезін дамытудың 2023-2033 жылдар кезеңіне арналған тұжырымдамасын ілгерілету туралы.
- «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезінің Ізгі ниет елшісі» мәртебесін тағайындау туралы ережені бекіту.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезінің Ізгі ниет елшілерін сайлау.
- Жас діни лидерлердің бірінші форумын өткізу туралы.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің VIII съезінің пленарлық отырысының тақырыбын және панельдік сессиялардың тақырыптарын анықтау.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің VIII съезін және Съезд Хатшылығының ХХIII отырысын өткізу мерзімдерін анықтау.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығының XXII отырысының хаттамасын қабылдау.
Съездің XXII Хатшылығының отырысы барысында Күн тәртібінің барлық тармақтары бойынша табысты және сындарлы пікір алмасу өтті.
Жоғарыда аталған мәселелер бойынша сөз сөйлеуге және пікірталасқа Хатшылықтың барлық мүшелері қатысты.
Съезд Хатшылығының XXII отырысына қатысушылардың ұсыныстарын ескере отырып мынадай шешімдер қабылданды:
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезін дамытудың 2023 жылдан бастап 2033 жылға дейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасын ілгерілету туралы ақпарат назарға алынсын.
Съезд Хатшылығы мен оның жұмыс органы – Н.Назарбаев орталығы Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезін дамыту тұжырымдамасының негізгі ережелерін ілгерілету мақсатында беделді халықаралық ұйымдармен және түрлі орталықтармен конфессияаралық және өркениетаралық диалогты дамыту жөніндегі ынтымақтастықты күшейту.
- «Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезінің «Ізгі ниет елшісі» мәртебесін беру туралы ережесі бекітілсін.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезінің Ізгі ниет елшілері болып келесі жоғары тұлғалар:
Феофил III - Қасиетті Иерусалим қаласының және бүкіл Палестинаның. Сирияның, Арабияның, обонпол (екі жағалау) Иорданияның, Галилея Канасының және Әулие Сионның аса құрметті Патриархы.
Джо Бейли Уэллс - Англикан қауымдастығы Бас хатшысының орынбасары, Англикан қауымдастығының Епископтық қызметі мәселелері жөніндегі Епископы.
Тхить Дык Тхиен - Бас хатшы, Вьетнам будда сангхасының Атқарушы кеңесі төрағасының орынбасары.
Мухаммед Абдельсалам - Мұсылман ақсақалдары кеңесінің Бас хатшысы.
Димаш Құдайберген - қазақ әншісі, композитор және мультиинструменталист. Қазақстанның Халық әртісі сайлансын, оларға айрықша белгілері мен куәліктері табысталсын.
- Жас діни лидерлердің бірінші форумын өткізу туралы ақпарат назарға алынсын.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің VIII съезінің пленарлық отырысының тақырыбы «ДІНДЕР ДИАЛОГЫ: БОЛАШАҚ ЖОЛЫНДАҒЫ СИНЕРГИЯ» деген тұжырымда айқындалсын.
VIII съездің панельдік сессияларының келесі тақырыптары белгіленсін:
1-сессия: «ХХІ ғасыр: адамзатты ортақ мүддеге ұйыстырудағы діндердің рөлі».
2-сессия: «Дін – әлемнің орнықты дамуының факторы».
3-сессия: «Цифрлық даму және жасанды интеллект дәуіріндегі рухани құндылықтар».
4-сессия: «Дін – экстремизмге қарсы».
- 2025 жылғы 17-18 қыркүйекте Астана қаласында Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің VIII съезі шақырылсын.
2025 жылғы 16 қыркүйекте Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығының XXIII отырысы өткізілсін.
Съезд Хатшылығының XXIII отырысын сапалы дайындау мақсатында Хатшылықтың Жұмыс тобының кезекті отырысы 2025 жылғы 15 қыркүйекте өткізілсін.
- Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі Хатшылығының XXII отырысының хаттамасы қабылдансын.
- Қабылданған шешімдер туралы Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері және басқа да көрнекті дін қайраткерлері хабардар етілсін.
2024 жылғы 8 қазанда Астана қаласында қазақ, орыс, ағылшын, араб, қытай, жапон, иврит, түрік, фарси және моңғол тілдерінде бір түпнұсқа данада жасалды, мұндағы құжаттың барлық тілдік нұсқаларының күші бірдей.
Хаттама Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезі хатшылығының штаб-пәтерінде – Н.Назарбаев Конфессияаралық және өркениетаралық диалогты дамыту жөніндегі орталығында сақталады, ол әрбір Тарапқа оның куәландырылған көшірмесін жібереді.
Қазақстан Республикасы, Астана қаласы,
2024 жылғы 8 қазан
______________________________________
8 октября 2024 года в г. Астане под председательством Председателя Сената Парламента Республики Казахстан – Руководителя Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий Маулена АШИМБАЕВА состоялось XXII заседание Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
В заседании приняли участие:
Представители Ислама:
Абдрахман Муса – Руководитель Канцелярии Шейха Аль-Азхара, Посол (Египет).
Абдель Азиз бен Ахмад Сархан – Специальный посланник Всемирной Исламской Лиги, доктор (КСА).
Джейхун Рустамов – Представитель Председателя Управления Мусульман Кавказа, Региональный уполномоченный Управления Мусульман Кавказа (Азербайджан).
Ахмад бен Абдулла Аль-Фарис – Помощник Заместителя Министра по делам Ислама, призыва и наставления Королевства Саудовская Аравия, доктор (КСА).
Усама Фахри – Глава Центрального департамента по делам мечетей и Священного Корана Министерства вакуфов Арабской Республики Египет, доктор (Египет).
Али Акбар Зиаи – Руководитель Центра межрелигиозного и межкультурного диалога Исламской Республики Иран, доктор (Иран).
Мухаммед Зия Уль-Хак – Генеральный директор Института по исследованию ислама Международного исламского университета Исламабада, доктор (Пакистан).
Представители Христианства:
Нектарий – Епископ Иерусалимской православной церкви, архиепископ Анфидонский, Представитель Иерусалимского Патриархата в г.Стамбуле (Турция).
Илия Кашицын – Секретарь по межрелигиозным отношениям Отдела внешних церковных связей Московского Патриархата, Исполнительный секретарь Межрелигиозного совета России, священник (Россия).
Халед Акаше – Глава Бюро по вопросам ислама Дикастерии по межрелигиозному диалогу Святого Престола, монсеньор (Ватикан).
Юрий Новгородов – Представитель Всемирной Лютеранской Федерации, Почетный архиепископ Евангелическо-Лютеранской церкви в Республике Казахстан (Швейцария).
Джо Бэйли Уэллс – Заместитель Генерального Секретаря Англиканской общины, Епископ по вопросам епископального служения Англиканской общины (Великобритания).
Представители Буддизма:
Чжэн Цэ, Вице-президент Ассоциации буддистов Китая, Президент Буддийской ассоциации провинции Хубэй (Китай).
Арифин Яма, Представитель Всемирного сообщества буддистов, доктор (Таиланд).
Мунджонг, Директор Отдела миссионерских исследований Корейского буддистского ордена «Чогие» (Республика Корея).
Баяр Энхболдын, Монах администрации монастыря «Гандан Тэгчэнлин» Центра монгольских буддистов (Монголия).
Представитель Индуизма:
Абишек Гош – Декан факультета дхармы Университета «Somaiya Vidyavihar», профессор (Индия).
Представитель Даосизма:
Чжан Синфа – Профессор Отдела преподавания и исследований Китайского колледжа даосизма (Китай).
Представитель Синтоизма:
Шинсаку Мицуи – Директор Департамента внешних связей Ассоциации «Джинджя Хончё» (Япония).
Представитель Бахаи:
Дэвид Рутштейн – Генеральный секретарь Всемирного сообщества Бахаи, доктор (Израиль).
Представители международных организаций:
Мухаммед Абдельсалам – Генеральный секретарь Мусульманского Совета Старейшин (ОАЭ).
Мухаммед Али аль-Гамди – Заместитель Председателя Дохинского Международного Центра по межрелигиозному диалогу (Катар).
Почетный гость:
Афра Мухаммед Альсабри – Генеральный директор Министерства толерантности и мирного сосуществования Объединенных Арабских Эмиратов.
Представители религиозных объединений Казахстана:
Наурызбай кажы Таганулы – Председатель Духовного управления мусульман Казахстана, Верховный муфтий.
Епископ Каскеленский Геннадий – Управляющий делами Православной церкви Казахстана.
Томаш Бернард Пэта – Архиепископ-митрополит Римской Католической Архиепархии Святой Марии в г. Астана.
Шмуэль Карнаух – Директор МРО «Еврейская община города Астаны».
Представители Республики Казахстан:
Маулен Ашимбаев – Председатель Сената Парламента Республики Казахстан, Руководитель Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
Аида Балаева – Министр культуры и информации Республики Казахстан.
Акан Рахметуллин – Первый заместитель Министра иностранных дел Республики Казахстан, Заместитель Руководителя Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
Канат Искаков – Вице-министр культуры и информации Республики Казахстан, Заместитель Руководителя Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
Дианна Есенова – И.о. Председателя Правления НАО «Центр Н.Назарбаева по развитию межконфессионального и межцивилизационного диалога».
В ходе XXII заседания Секретариата Съезда утверждена следующая Повестка дня:
- О продвижении Концепции развития Съезда лидеров мировых и традиционных религий на 2023 по 2033 годы.
- Утверждение Положения о присвоении статуса «Посол доброй воли Съезда лидеров мировых и традиционных религий».
- Избрание Послов доброй воли Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
- О проведении первого Форума молодых религиозных лидеров.
- Определение темы пленарного заседания VIII Съезда лидеров мировых и традиционных религий и тем панельных сессий.
- Определение сроков проведения VIII Съезда лидеров мировых и традиционных религий и ХХIII заседания Секретариата Съезда.
- Принятие Протокола ХХII заседания Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
В ходе заседания XХII Секретариата Съезда состоялся плодотворный и конструктивный обмен мнениями по всем пунктам Повестки дня.
В выступлениях и дискуссиях по вышеперечисленным вопросам приняли участие все члены Секретариата.
С учетом предложений участников ХХII заседания Секретариата Съезда были приняты следующие решения:
- Принять к сведению информацию о продвижении Концепции развития Съезда лидеров мировых и традиционных религий на период с 2023 по 2033 годы.
Усилить сотрудничество Секретариата Съезда и его рабочего органа – Центра Н.Назарбаева по развитию межконфессионального и межцивилизационного диалога с авторитетными международными организациями и различными центрами в целях продвижения ключевых положений Концепции развития Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
- Утвердить Положение о присвоении статуса «Посол доброй воли Съезда лидеров мировых и традиционных религий».
- Избрать Послами доброй воли Съезда лидеров мировых и традиционных религий:
Феофил III - Блаженнейший Патриарх Святого града Иерусалима и всей Палестины, Сирии, Аравии, обонпол Иордании, Каны Галилейской и Святого Сиона.
Джо Бейли Уэллс - Заместитель Генерального Секретаря Англиканской общины, Епископ по вопросам епископального служения Англиканской общины.
Тхить Дык Тхиен - Генеральный секретарь, Заместитель Председателя Исполнительского совета Вьетнамской буддийской сангхи.
Мухаммед Абдельсалам - Генеральный секретарь Мусульманского совета старейшин.
Димаш Құдайберген - казахский певец, композитор и мультиинструменталист. Народный артист Казахстана.
- Принять к сведению информацию о проведении первого Форума молодых религиозных лидеров.
- Определить тему пленарного заседания VIII Съезда лидеров мировых и традиционных религий в формулировке: «ДИАЛОГ РЕЛИГИЙ: СИНЕРГИЯ ВО ИМЯ БУДУЩЕГО».
Определить следующие темы панельных сессий VIII Съезда:
Сессия 1: «XXI век: роль религий в консолидации человечества».
Сессия 2: «Религии как фактор устойчивого развития мира».
Сессия 3: «Духовные ценности в эпоху цифровой реальности и искусственного интеллекта».
Сессия 4: «Вера против экстремизма».
- Провести созыв VIII Съезда лидеров мировых и традиционных религий 17-18 сентября 2025 года в г. Астане.
Провести XXIII заседание Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий 16 сентября 2025 года.
В целях качественной подготовки XXIII заседания Секретариата Съезда 15 сентября 2025 года провести очередное заседание Рабочей Группы Секретариата.
- Принять Протокол XXII заседания Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий.
- Проинформировать лидеров мировых и традиционных религий и других видных религиозных деятелей о принятых решениях.
Совершено в г. Астане 8 октября 2024 года в одном подлинном экземпляре на казахском, русском, английском, арабском, китайском, японском и фарси языках, где все языковые версии документа имеют одинаковую силу.
Протокол хранится в штаб-квартире Секретариата Съезда лидеров мировых и традиционных религий – Центре Н.Назарбаева по развитию межконфессионального и межцивилизационного диалога, который направит каждой Стороне его заверенную копию.
Республика Казахстан, г. Астана,
8 октября 2024 года
______________________________________
