Бекет-Ата жер асты мешіті — Маңғыстау облысындағы XVIII ғасырдың ерекше мәдени-діни ескерткіші, Қазақстан мен бүкіл өңір мұсылмандары үшін қасиетті орын және маңызды қажылық орталығы.
Орналасуы
Маңғыстау облысы, Огланды аумағы, Ақтаудан шамамен 230 км шығыс жақта.
Тарихи мәлімет
Бекет-Ата жер асты мешіті — Огландының әсем табиғаты арасында орналасқан ерекше рухани және тарихи киелі орын. Ол атақты қазақ дін қайраткері, суфий, пайғамбар және ағартушы Бекет-Ата тарапынан құрылған. Халық аңыздарына сәйкес, Бекет-Ата төрт мешіт салдырған, бірақ ең ірі және маңыздысы — Огландыдағы меловой жартаста қашалған жер асты мешіті.
-
Ақ мешіт: Бірінші мешіт Күлсары маңында (Атырау облысы) орналасқан.
-
Бейнеудегі мешіт: Екінші мешіт қазіргі Бейнеу ауылының 20 шақырым шамасында (Маңғыстау облысы).
-
Байшатыр мешіті: Үшінші мешіт Байшатыр аймағында (Үстірт платосы).
-
Огланды жер асты мешіті (негізгі киелі орын): Ең терең, ең белгілі және маңызды мешіт, Маңғыстау облысындағы Огландының меловой жартастарында қашалған.
Діни маңызы
Жартаста қашалып салынған бұл мешіт тек құлшылық орны ғана емес, сонымен қатар суфий мектебі болған. Мұнда Бекет-Ата сауат аштырып, уағыз айтқан, даналық кеңестер беріп, ағартушылық миссиясын орындаған. Жер асты мешіті оның соңғы баспанасы болып, бүгінге дейін қажылық орны және терең құрметке ие. Мешіт исламның суфийлік дәстүрімен тығыз байланысты. Мұнда намаз оқылып, қажылықтар жасалады, сенушілер Бекет-Атаға емдік пен рухани қолдау үшін жүгінеді.
Огландыдағы мешіт төрт құрылымның ішіндегі ең көне әрі киелі болып саналады. Ол рухани қайраткер есімімен аталып, оның соңғы баспанасына айналған. Оның рухани маңызы пайғамбар Мұхаммед пен ұлы суфий Ходжа Ахмет Яссауидің қасиетті орындарымен теңестіріледі.
Мәдени және туристік маңызы
Мешіт ерекше сәулетімен тартады — ол жартаста қашалып, киіз үй пішімін имитациялайды. Ғимараттың акустикасына және Бекет-Атаның пайғамбарлық әрі емдік қасиеттері жайлы аңыздарға ерекше көңіл бөлінеді. Мешіттің айналасында жүздеген ескерткіштері бар некрополь орналасқан, бұл оны аймақтың маңызды тарихи-мәдени кешеніне айналдырады. Екі ғасыр бойы жыл бойы мыңдаған қажылар Бекет-Ата рухына құлшылық ету және рухани бата алу үшін ұзақ жол жүріп келуде.
Қазіргі жағдайы
Мешіт мемлекеттік қорғауда, тұрақты түрде қалпына келтіру және консервациялау жұмыстары жүргізіледі. Аумақ абаттандырылған, қасында қажыларға арналған үй бар. Объект ұлттық және өңірлік тарихи-мәдени ескерткіштер тізіміне енген. Бүгінгі күні мешіт рухани орталық ретінде жұмыс істеп, қажылар мен туристердің келуіне мүмкіндік береді.
